لطفا صبر کنید
همه این عوامل دست در دست هم داده است تا مشکلات قلبی را پیش روی ما بگذارد!
سندرم متابولیک (Metabolic Syndrome) مجموعه ای از عوامل پزشکی می باشد که خطر ابتلا به بیماری های قلبی، دیابت نوع 2 و سایر مشکلات سلامتی را در یک شخص افزایش می دهد. در صورت عدم درمان به موقع فرد باید با مشکلات جدی مثل مشکلات کلیوی، مشکلات قلبی و عروقی، مشکلات مرتبط با قند خون و مقاومت به انسولین دسته و پنجه نرم کند.
سندرم متابولیک دسته ای از عوامل می باشد که در کنار هم خطر بیماری قلبی عروقی، دیابت نوع 2 و سکته مغزی را افزایش می دهند. این سندرم همچنین می تواند منجر به مشکلات سلامتی دیگری شود، به عنوان مثال بیماری های مرتبط با تجمع پلاک در دیواره های شریان ها (آترواسکلروز) و آسیب به اندام ها. اسامی دیگر سندرم متابولیک:
- سندرم X
- سندرم مقاومت به انسولین
- سندرم دیس متابولیک
فردی که حداقل سه تا مورد از موارد زیر را داشته باشد، معیارهای سندرم متابولیک را دارد:
✴ وزن اضافی شکمی: داشتن چربی های دور شکمی. دور کمر بیشتر از 40 اینچ در مردان و 35 اینچ در زنان .
✴ هیپرتری گلیسریدمی: سطح تری گلیسیرید 150 میلی‌گرم در دسی لیتر خون یا بیشتر.
✴ سطح پایین کلسترول HDL
✴ سطح بالای قند خون: سطح قند خون ناشتا 100 میلی گرم در دسی لیتر یا بیشتر. اگر بین 100 تا 125 میلی گرم در دسی لیتر باشد، فرد مبتلا به پیش دیابت است. اگر بیش از 125 میلی‌گرم در دسی لیتر باشد، احتمالاً فرد مبتلا به دیابت نوع 2 است.
✴ فشار خون بالا
📌 توجه، توجه!
باید بدانید که همه این عوامل به طور جداگانه خطر بیماری قلبی عروقی، دیابت نوع 2 و سکته مغزی را افزایش می دهند. اما زمانی که سه مورد از این عوامل یا بیشتر از آن در فردی وجود داشته باشد، خطر به طور قابل توجهی افزایش می یابد. تشخیص سندرم متابولیک باید به عنوان یک علامت هشدار دهنده در نظر گرفته شود تا خطر جدی مشکلات قلبی در آینده کاهش یابد.
همه موردهای سندرم متابولیک باعث ایجاد علائم نمی شوند. بنابراین، علائم شما بر اساس اینکه کدام یک از این پنج شرایطی که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد را دارید، متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال، فشار خون بالا، تری گلیسیرید بالا و کلسترول HDL پایین معمولاً باعث ایجاد علائم خاصی نمی شوند. با این حال به برخی از شایعترین نشانه های سندرم متابولیک اشاره خواهیم کرد. از مهمترین فاکتورهای بیماری سندرم متابولیک می توان به چاقی اشاره کرد.
قند خون بالا (هیپرگلیسمی) می تواند برای برخی از افراد باعث ایجاد علائم شود، مانند:
- تیرگی پوست در زیر بغل یا پشت و کناره‌های گردن (آکانتوز نیگریکانس).
- تاری دید
- افزایش تشنگی (پلی دیپسی)
- افزایش ادرار و دفع ادرار مکرر به ویژه در شب
- خستگی
+ اگر این علائم را دارید، به متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.
در واقع چندین عامل مختلف در ایجاد سندرم متابولیک نقش دارند و این عارضه شبکه ای پیچیده از عوامل می باشد. اما محققان معتقدند مقاومت به انسولین اصلی ترین محرک این سندرم است.
همه موارد زیر می توانند سبب مقاومت به انسولین در افراد شوند:
چربی بدن مواد شیمیایی (به نام سیتوکین های پیش التهابی) را آزاد می کند که اثر انسولین را در بدن کاهش می دهند. هرچه چربی اضافی بدن شما بیشتر باشد، می تواند تاثیر منفی بیشتری بر نحوه عملکرد انسولین داشته باشد. مطالعات نشان می دهند که چربی اضافی اطراف شکم، خطر مقاومت به انسولین را افزایش می دهد. چربی احشایی اضافی (چربی اطراف اندام های شما) باعث مقاومت به انسولین بیشتری نسبت به چربی زیر جلدی اضافی (چربی زیر پوست) می شود. اما هر دو نقش مهمی در سندرم متابولیک دارند.
عضلات بدن از گلوکز و گلوکز ذخیره شده (گلیکوژن) زیادی برای فعالیت خود استفاده می کنند. بنابراین هرچه بیشتر فعالیت کنید بدن نسبت به انسولین عملکرد بهتری خواهد داشت و عدم فعالیت فیزیکی می تواند اثرات مخالف داشته باشد و باعث مقاومت به انسولین شود.
برخی داروها می توانند باعث مقاومت به انسولین شوند، از جمله کورتیکواستروئیدها، برخی از داروهای فشار خون، برخی درمانهای HIV و برخی داروهای روان پزشکی.
ژن هایی که از والدین خود به ارث برده اید می توانند به مقاومت به انسولین کمک کنند. آنها همچنین می توانند به چاقی، فشار خون بالا و کلسترول بالا منجر شوند.
چه زمانی مقاومت به انسولین رخ می دهد؟
مقاومت به انسولین زمانی رخ می دهد که سلول های عضلات، چربی و کبد شما به انسولین، هورمونی که لوزالمعده بدن تولید می کند و برای زندگی و تنظیم سطح گلوکز (قند) خون ضروری است، به خوبی پاسخ نمی دهند.
به دلایل مختلف، سلول های عضلات، چربی و کبد به طور نامناسبی به انسولین پاسخ می دهند. این بدان معنی است که آن ها در واقع قادر نیستند که به طور موثر گلوکز را از خون شما جذب کرده یا ذخیره کنند. این مقاومت به انسولین نام دارد. در نتیجه، لوزالمعده بدن شما انسولین بیشتری تولید می کند تا سعی کند بر افزایش سطح گلوکز خون غلبه کند. این عمل را هیپرانسولینمی می نامند.
اگر بدن شما نتواند انسولین کافی برای مدیریت موثر قند خون تولید کند، منجر به قند خون بالا (هیپرگلیسمی) و پیش دیابت یا دیابت نوع 2 می شود.
مقاومت به انسولین و هیپرانسولینمی همچنین می توانند به بروز مشکلات زیر دامن بزند:
- چاقی
- بیماری قلبی عروقی
- بیماری کبد چرب
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
پزشک اگر فکر کند که در معرض خطر سندرم متابولیک هستید یا این سندرم را داشته باشید، معاینه فیزیکی انجام داده و در ادامه آزمایش خونی تجویز می کند. متخصصان فشار خونتان را بررسی کرده و امکان دارد دور کمر شما را اندازه بگیرند.
* پنل لیپید: این پنل شامل چهار اندازه گیری مختلف کلسترول و یک اندازه گیری تری گلیسیرید فرد است.
* پنل متابولیک پایه (BMP): این پنل هشت ماده در خون را اندازه گیری می کند و یک وضعیت کلی از سلامت شما ارائه می دهد.
* آزمایش گلوکز ناشتا: BMP شامل چک گلوکز خون است.
اگر براساس نتایج این آزمایش‌ها و معاینه، حداقل سه مورد مثبت از پنج معیار سندرم متابولیک را داشته باشید، مبتلا به این سندرم خواهید بود.
اهداف اصلی درمان سندرم متابولیک کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی و دیابت نوع 2 است، اگر هنوز به آنها مبتلا نیستید. درمان می‌تواند شامل داروها و/یا تغییرات سبک زندگی باشد.
اصلاح سبک زندگی برای مدیریت شرایطی که به سندرم متابولیک کمک می کنند، بسیار مهم هستند. این تغییرات شامل موارد زیر است:
🗯 حفظ یا رسیدن به وزنی که برای شما ایده آل است.
🗯 ورزش منظم
🗯 خوردن غذاهای سالم برای قلب
🗯 خواب با کیفیت
🗯 اجتناب یا ترک سیگار
🗯 مدیریت استرس
- داروهای کلسترول: استاتین ها داروهای تجویزی هستند که افراد برای کاهش کلسترول خود به سطح سالم مصرف می کنند.
- داروهای فشار خون: این داروها جزو داروهای تجویزی می باشند که فشار خون شما را به روش‌های مختلف کاهش می‌دهند. نمونه هایی از آنها شامل تیازید، مهارکننده‌های ACE و مسدودکننده های کانال کلسیم است.
- داروهای خوراکی دیابت: این داروها به روش های مختلف برای کاهش قند خون عمل می کنند. متفورمین، جزو، رایج‌ترین دارو است.
- جراحی باریاتریک: عملی است برای کم کردن وزن افراد! هرچه قدر وزن افراد به حد نرمال و ایده آل خود نزدیک تر باشد، ریسک ابتلا به انواع مشکلات سلامتی مثل فشار خون& چربی خون، مشکلات قلبی و… کمتر است. جراحی باریاتریک (جراحی کاهش وزن) دسته ای از عمل های جراحی است که برای کمک به افراد چاق در کاهش وزن کاربرد دارد. باید بگوییم که پزشک امکان دارد جراحی باریاتریک را در صورتی تجویز کند که هیچ کدام از روش های کاهش وزن برای فرد موثر نبوده و همچنین چاقی خطر تهدید کننده ای برای سلامتی و حتی زندگی فرد محسوب شود.
- درمان اختلالات خواب: در ادامه باید گفت که اگر اختلال خواب دارید، درمان های خاصی می توانند کمک کننده باشند، این درمان ها شامل دستگاه CPAP برای آپنه خواب یا قرص های خواب آور برای بی خوابی.
- روان درمانی: "روان درمانی" (درمان گفتاری) اصطلاحی برای طیف وسیعی از تکنیک های درمانی می باشد که هدف آن ها کمک به فرد برای مهار افکار منفی و استرس می باشد. همانطور که می دانید هرچه افکار بد و استرس و اضطراب از شما دور شود به همان میزان سلامت بدنتان بالاتر خواهد رفت.
بله، معکوس کردن سندرم متابولیک امکان پذیر است. تغییرات سبک زندگی میتوانند کمک زیادی به بهبود سلامتی شما کنند. داروها نیز میتوانند کمک کنند. پزشک شما با شما همکاری خواهد کرد تا بهترین برنامه را برای شما پیدا کند. برگرفته از:
my.clevelandclinic.org
به مجموعه ای از عوامل فیزیولوژی که سبب بروز عوامل مختلف مثل چاقی، افزایش فشار و چربی خون، بروز دیابت و مشکلات قلبی می شود، سندرم متابولیک می گویند.
قرص متفورمین معمولا برای مقاومت به انسولین تجویز می شود؛ اما اینکه آیا همه افراد مبتلا به سندرم متابولیک می توانند متفورمین را مصرف کنند و اینکه آیا تاثیرش بر روی این بیماری موثر است یا خیر را حتما باید متخصص تشخیص بدهد.
اگر کودک دچار ضعف و بیحالی باشد، تشنج داشته باشد، تغذیه نامناسب دارد، استفراغ و درد شکمی دارد و… باید از نظر داشتن اختلال سندرم متابولیک نیز مورد بررسی قرار گیرد.
یکی از شایعترین علائم سندرم متابولیک چاقی ناحیه شکم (تجمع چربی در قسمت های پایینی بدن) می باشد. از دیگر علائم شایع می توان به افزایش چربی خون، داشتن قند خون بالا و همچنین فشار خون بالا در فرد اشاره نمود.